درماتیت سبورئیک چیست و علائم و راههای درمان آن کداماند؟
درماتیت سبورئیک (seborrheic dermatitis) یک مشکلی رایج پوستی است که عموماً پوست سر را تحت تأثیر قرار میدهد. این بیماری موجب ایجاد قسمتهای فلس مانند، سرخی پوست و شورههای مقاوم شده و میتواند قسمتهای چرب بدن ازجمله صورت، دو طرف بینی، ابروها، گوشها، پلکها و سینه را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
این بیماری ممکن است بدون نیاز به درمان خاص از بین برود یا در حالت دیگر ممکن است که بیمار نیازمند درمانها متعددی برای از بین رفتن علائم این بیماری باشد. در برخی موارد بیماری پس از درمان مجدداً بازمیگردد. شستشوی روزانه با استفاده از یک صابون ملایم و شامپو میتواند به کاهش میزان چربی پوست و تشکیل بافت مرده کمک شایانی نماید. از دیگر نامهای درماتیت سبورئیک میتوان به شوره (dandruff)، اگزمای سبورئیک (seborrheic eczema) و پسوریازیس سبورئیک (seborrheic psoriasis) اشاره نمود. در نوزادان از این بیماری بهعنوان کلاه گهواره (cradle cap) نامبرده میشود که موجب ایجاد قسمتهای فلس مانند و پوستهدار روی پوست سر نوزاد میشود.
شکل 1. درماتیت سبورئیک- در دو طرف بینی
علائم بیماری درماتیت سبورئیک
علائم بیماری درماتیت سبورئیک میتواند شامل موارد زیر باشد:
- وجود پوستهپوستهشدگی (شوره) روی پوست سر، مو، ابروها، ریش یا سبیل
- تکههای پوست چرب که با بخشهای فلس مانند سفید یا زرد پوشیده شدهاند یا پوستههای روی پوست سر، صورت، دو طرف بینی، ابروها، گوشها، پلکها، سینه، زیر بغل، کشاله ران یا زیر سینهها
- سرخشدگی پوست
- خارش
این علائم و نشانهها ممکن است به خاطر استرس شدت پیدا کنند و در فصول سرد و خشک نیز شدت آنها بیشتر میشود.
شکل 2. درماتیت سبورئیک- پوست سر
در صورت ابتلا به درماتیت سبورئیک چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر یکی از حالتهای زیر را تجربه میکنید بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
- به حدی ناراحت هستید که نمیتوانید بخوابید یا در هنگام انجام کارهای روزمره تمرکزتان را به خاطر این مشکل از دست میدهید.
- این شرایط موجب خجالتزدگی و استرس شما میشود
- به عفونت پوستی مشکوک شدهاید
- دست به خودمراقبتی و درمانهای شخصی زدهاید اما هیچ نتیجهای حاصل نشده است
شکل 3. درماتیت سبورئیک- کلاه گهواره در نوزاد
دلایل وقوع درماتیت سبورئیک
پزشکان هنوز موفق به تشخیص دقیق دلایل وقوع درماتیت سبورئیک نشدهاند اما احتمال میدهند که به یکی از موارد زیر مرتبط باشد:
- یک مخمر (قارچ) به نام مالاسزیا (malassezia) که در ترشحات چربی روی پوست وجود دارد
- یک واکنش غیرمعمول از سوی سیستم ایمنی بدن
عوامل مؤثر در افزایش احتمال ابتلا به درماتیت سبورئیک
برخی از عوامل میتوانند احتمال ابتلا به درماتیت سبورئیک را افزایش دهند که عبارتاند از:
- مشکلات عصبی و روانی مانند بیماری پارکینسون و همچنین افسردگی
- سیستم ایمنی تضعیفشده از جمله در دریافتکنندگان پیوند عضو و یا بیماران مبتلا به HIV/AIDS، پانکراتیت الکلی و برخی از سرطانها
- دوران نقاهت پس از شرایط پرتنشی مانند سکته قلبی
- برخی از داروها
درمان درماتیت سبورئیک
شامپوهای دارویی، کرمها و لوسیونها بهعنوان روشهای اصلی درمان درماتیت سبورئیک شناخته میشوند. پزشک شما ممکن است قبل از استفاده از درمانها دارویی، درمانهای خانگی مانند استفاده از شامپوهای ضدشوره را به شما پیشنهاد کند. اگر درمانهای خانگی پاسخگو نباشند، آنگاه از دارو استفاده میشود.
- کرمها، شامپوها، پمادهایی که التهاب را کنترل میکنند: هیدروکورتیزون قوی، فلوسینولون (Capex، Synalar)، کلوبتازول (Clobex، Cormax) و دسوناید (Desowen، Desonate) کورتیکواستروئیدهایی هستند که روی پوست سر یا سایر مناطق آسیبدیده استفاده میشوند. این مواد مؤثر و آسان برای استفاده هستند، اما باید بهاندازه کافی مصرف شوند. البته اگر هفتهها یا ماهها بدون وقفه استفاده شوند، میتوانند عوارض جانبی مانند نازک شدن پوست یا نمایان شدن رگهها یا خطوط روی پوست ایجاد کنند.
کرمها یا لوسیونهای حاوی مهارکنندههای کلسینورین تاکرولیموس (Protopic) و پیمکرولیموس (Elidel) ممکن است مؤثر باشند و عوارض جانبی کمتری نسبت به کورتیکواستروئیدها داشته باشند اما این درمانها گزینه اول نیستند زیرا سازمان غذا و دارو نگرانیهایی در مورد ارتباط احتمالی این مواد با سرطان دارد. علاوه بر این، تاکرولیموس و پیمکرولیموس هزینه بیشتری نسبت به داروهای کورتیکواستروئیدی خفیف دارند.
- ژلها، کرمها یا شامپوهای ضد قارچ بهطور متناوب با داروی دیگری جایگزین میشوند: بسته به ناحیه آسیبدیده و شدت علائم، پزشک ممکن است محصولی با کتوکونازول 2 درصد (نیزورال) یا سیکلوپیروکس 1 درصد تجویز کند. یا ممکن است پزشک شما هر دو محصول را برای استفاده متناوب تجویز کند.
- داروهای ضد قارچی که بهصورت قرص مصرف میکنید: اگر وضعیت شما با درمانهای دیگر بهبود نیافت، پزشک ممکن است یک داروی ضد قارچ به شکل قرص را توصیه کند. این داروها به دلیل عوارض جانبی احتمالی و تداخلهای دارویی، اولین انتخاب برای درمان نیستند.
لینک مطالب:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/seborrheic-dermatitis/symptoms-causes/syc-20352710
