SPF مخفف عبارت Sun Protection Factor به معنای فاکتور محافظت ضدآفتاب در برابر نور خورشید است. این معیار نشان می‌دهد که یک کرم ضد آفتاب تا چه اندازه می‌تواند از پوست شما در برابر اشعه‌های UVB محافظت کند. به بیان دقیق‌تر فاکتور SPF میزان اشعه UVB را که باید به پوست محافظت‌شده (یعنی در حضور ضد آفتاب) بتابد تا منجر به آفتاب سوختگی شود، با مقدار اشعه‌ای مقایسه می‌کند که می‌تواند به پوست محافظت‌نشده آسیب برساند.
UVB باعث آفتاب‌سوختگی، ایجاد لک‌های پوستی و حتی سرطان می‌شود. اگرچه اشعه UVA نیز برای پوست مضر و خطرناک است، اما متاسفانه SPF نمی‌تواند قدرت ضدآفتاب را در مقابله با آن بسنجد.
برخلاف تصور عموم، SPFهای بالاتر لزوما قدرت محافظت بیشتری ندارند. درست است که با افزایش مقدار SPF محافظت ضدآفتاب در برابر آفتاب‌سوختگی هم افزایش می‌یابد، اما این سیر صعودی خطی نیست. به همین خاطر کرم‌هایی با SPF 75 یا SPF 100، چندان قدرتمندتر از ضدآفتاب‌هایی با میانگین SPF 30 عمل نمی‌کنند.
- ضدآفتاب با SPF 15، قادر است حدود ۹۳ درصد از اشعه‌های UVB را از رسیدن به پوست بازدارد.
- ضدآفتاب با SPF 30، حدود ۹۷ درصد از اشعه‌های UVB را مسدود می‌کند.
- ضدآفتاب با SPF 50، از پوست شما در برابر حدود ۹۸ درصد از اشعه‌های UVB محافظت می‌کند.
قدرت محافظت ضدآفتاب به چه عواملی بستگی دارد؟
۱) قدرت تابش نور خورشید
بسیاری از مصرف‌کنندگان باور دارند که اگر به طور معمول می‌توانند یک ساعت را بدون آفتاب‌سوختگی زیر نور خورشید سپری کنند، استفاده از کرم ضدآفتاب با SPF 15، به آن‌ها اجازه می‌دهد این زمان را به ۱۵ ساعت برسانند. اما برخلاف این تصور غیرعلمی، SPF با زمان قرارگرفتن فرد در معرض نور خورشید ارتباط چشمگیری ندارد.
مهم‌ترین فاکتور تعیین‌کننده SPF، میزانی از انرژی خورشیدی است که به پوست فرد می‌تابد. به عنوان مثال دو فرد زیر را در نظر بگیرید:
- الف: کسی که در یک روز تابستانی ۳۰ دقیقه در معرض آفتاب ساعت دو بعد از ظهر قرار می‌گیرد.
- ب: کسی که در آغاز یک صبح زمستانی، ۵/۱ ساعت زیر نور آفتاب وقت می‌گذراند.
بین این دو گزینه، مقدار اشعه UV خورشید که به فرد الف می‌رسد از فرد ب بیشتر است و خطر بیشتری او را تهدید می‌کند.
۲) موقعیت جغرافیایی
تابش نور خورشید با موقعیت جغرافیایی نیز مرتبط است و در عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر شدت بیشتری دارد.
۳) وضعیت آب‌وهوا
ابرها با جذب انرژی خورشیدی باعث می‌شوند شدت تابش در روزهای ابری نسبت به روزهای آفتابی به شکل قابل توجهی کاهش یابد.
علاوه بر مواردی که نام بردیم، فاکتورهای دیگری نیز وجود دارند که قادرند بر میزان آسیب‌پذیری فرد در برابر انرژی خورشیدی، و در نتیجه قدرت محافظت ضدآفتاب تأثیر بگذارند از جمله:
۴) نوع و رنگ پوست
گفته می‌شود افرادی که رنگ پوستشان روشن است، نسبت به افرادی که پوست تیره‌ای دارند، انرژی خورشیدی بیشتری را جذب می‌کنند.
۵) مقدار ضدآفتابی که روی پوست می‌زنیم
مقدار استفاده از کرم ضدآفتاب نیز بر میزان جذب تابش خورشید تأثیر می‌گذارد، زیرا ضدآفتاب بیشتر باعث جذب کمتر انرژی خورشیدی می‌شود.
۶) تعداد دفعات تمدید ضدآفتاب در طول روز
ضدآفتاب‌ها با گذشت زمان از بین می‌روند و اثربخشی آن‌ها کاهش می‌یابد؛ پس باید در طول روز، بسته به نوع فعالیت‌های خود ضدآفتابتان را تمدید کنید. به عنوان مثال شناگران باید بیشتر از افراد عادی ضدآفتاب بزنند؛ زیرا آب باعث پاک شدن کرم از سطح بدن می‌شود. همچنین اگر فعالیت بدنی بالایی دارید، اگر گرمایی هستید، یا اگر در مناطق شرجی زندگی می‌کنید به هیچ عنوان از تمدید ضدآفتاب غافل نشوید؛ چرا که تعریق زیاد خیلی سریع اثربخشی و کارایی آن را از بین می‌برد.
نحوه استفاده صحیح از ضدآفتاب
طبق توصیه متخصصان برای رسیدن به بالاترین سطح محافظت ضدآفتاب، باید تمامی موارد زیر را رعایت کنید:
۱) اکثر پزشکان متخصص پوست، ضدآفتاب‌هایی با SPF 30 را به مراجعان خود پیشنهاد می‌دهند. نکته مهم این است که SPF ضدآفتابتان کمتر از 15 نباشد.
۲) طی هربار استفاده، دو بند انگشت ضدآفتاب بزنید تا مطمئن شوید که به هر سانتی‌متر مربع از پوست بدنتان حدود ۲ میلی‌گرم کرم رسیده است.
۳) بهتر است حداقل هر ۲ ساعت یک‌بار این کار را تکرار کنید .
منابع:
https://www.badgerbalm.com/pages/what-is-spf-sunscreen-sun-protection-factor
https://www.fda.gov/about-fda/center-drug-evaluation-and-research-cder/sun-protection-factor-spf#:~:text=SPF
